Η Παιδική και Εφηβική Γυναικολογία Διεθνώς. Ιστορική Αναδρομή.
Ομ. Καθηγητής Γ Κρεατσάς FACS FRCOG FACOG
Πρώην Αντιπρύτανης Πανεπιστημίου Αθηνών
Η πρώτη γυναικολογική μονάδα για ασθενείς της Παιδικής και Εφηβικής ηλικίας ιδρύθηκε το 1940 στην Πράγα και λειτούργησε με διευθυντή τον Γυναικολόγο R. Peter. Λίγο πριν ο Ούγγρος Παιδίατρος L. Dobsay έγραψε το πρώτο βιβλίο Παιδικής Γυναικολογίας. Στη συνέχεια ακολούθησαν κι άλλες εκδόσεις πάνω στα θέματα αυτά, όπως τα συγγράμματα του G. Schauffler (1958), του G. Mitolo (1968) στην Ιταλία, των Peter και vesely (1968), του S. Hoyme (1972 και 1976) στο Βερολίνο, του Γάλλου Παιδιάτρου D. Sersiron (1974) και του Sir John Dewhurst με τίτλο Practical Pediatric and Adolescent Gynecology, στη Μεγάλη Βρετανία. Η επανέκδοση τέλος του βιβλίου του John Huffman στο Σικάγο (1981) και πρόσφατα από τους Καθηγητές Sir John Dewhurst και Joe Sanfilippo με τίτλο Gynecology of Childhood and Adolescence αποτελεί σταθμό στην ειδικότητα αυτή, γιατί μέσα σ’αυτόν αναφέρονται, με λεπτομέρεια, όλες οι παθήσεις που μπορεί να παρατηρηθούν σ’ ένα κορίτσι από την γέννησή του μέχρι και την ήβη. Παράλληλα με τις εκδόσεις αυτές έχουν δημοσιευθεί πολλές άλλες μελέτες σε επιμέρους θέματα της Παιδικής και Εφηβικής Γυναικολογίας, όπως οι συγγενείς ανωμαλίες του γεννητικού συστήματος , οι όγκοι, οι φλεγμονές, οι χρωμοσωμικές και ενδοκρινολογικές ανωμαλίες κ.α Στην Ελλάδα έχει εκδοθεί από τον υπογράφοντα και κυκλοφορεί το σύγγραμμα- βιβλίο με τίτλο Γυναικολογία και Μαιευτική της Νεαρής Ηλικίας.
Ο αείμνηστος Καθηγητής R. Contamin στην Grenoble της Γαλλίας συνέλαβε την ιδέα της ίδρυσης μιας Διεθνούς Εταιρείας με σκοπό την προώθηση και διατήρηση της καλής υγείας του γεννητικού συστήματος του κοριτσιού και την επικοινωνία μεταξύ των ειδικών σε διεθνή συμπόσια ή συνέδρια για την ανταλλαγή απόψεων, πάνω στην αντιμετώπιση των γυναικολογικών παθήσεων, της νεογνικής, παιδικής και εφηβικής ηλικίας. Η Εταιρεία αυτή ονομάσθηκε “Federation International de Gynecologie Infantile et Junenile (FIGIJ)” και έχει σήμερα πολλά παρατήματα σε πολλά μέρη πολλά μέλη από όλον τον κόσμο Το Διοικητικό Συμβούλιο της Εταιρείας για την περίοδο 1999-2001, αποτελείτο από τα εξής μέλη: Πρόεδρος Γ. Κρεατσάς, Αντιπρόεδρος H. Pons (Ουρουγουάη), Γεν. Γραμματέας D. Apter (Φινλανδία), J. Horejsi (Τσεχία) , G. Gitwani (ΗΠΑ), F. Navratil (Ελβετία), G. Tscherne (Αυστρία), H. Maria – Ribas (Αργεντινή), M. Heinz (Γερμανία). Αργότερα ιδρύθηκε και η Ευρωπαϊκή Εταιρεία Παιδικής και Εφηβικής Γυναικολογίας – European Society Pediatric and Adolescent Gynecology.
Μετά το πρώτο κέντρο Παιδικής και Εφηβικής Γυναικολογίας, που ιδρύθηκε στη Πράγα το 1940 από τον Γυναικολόγο R. Peter, η ειδικότητα αυτή άρχισε να διαδίδεται ευρέως στην Ανατολική Ευρώπη. Αυτό οφείλεται στο ότι ο Peter διορίστκε το 1953 Καθηγητής στην πρώτη έδρα Παιδικής Γυναικολογίας στο Πανεπιστήμιο Charles, με αποτέλεσμα οι μαθητές του να διαδώσουν την ειδικότητα σε όλες τις γειτονικές προς την Τσεχοσλοβακία χώρες.
Στην Μεγάλη Βρετανία ο Sir John Dewhurst αρχικά στο Queen Charlotte’s Hospital και ύστερα στο Chelsea Hospital for Women διεύθυνε για πολλά χρόνια ειδικό τμήμα στο οποίο εξετάζονταν και χειρουργούντο περιστατικά, που αφορούσαν την Παιδική και Εφηβική Γυναικολογία. Η εμπειρία του Καθηγητού Dewhurst στα θέματα αυτά ήταν τόσο μεγάλη, ώστε να συγκεντρώνει περιπτώσεις όχι μόνο απ’όλη την Αγγλία, αλλά και από άλλα μέρη του κόσμου. Μεταξύ των συνεργατών του ήταν και ο γνωστός στα θέματα Παιδικής Ενδοκρινολογίας αείμνηστος Dr. David Grand , καθώς και ο Phillip Ransley παιδο-ουρολόγος στο Hospital for Sick Children. Τον Sir J. Dewhurst διαδέχθηκε ο Mr Kieth Edmonds, ενώ ιδρύθηκε και τοπική Εταιρεία Παιδικής και Εφηβικής Γυναικολογίας.
Το 1955 στο Παρίσι ο Παιδίατρος D. Sersiron δημιουργεί εξωτερικό ιατρείο Παιδικής και Εφηβικής Γυναικολογίας στο Νοσοκομείο Bretonneau. Στο Innsbruck, δέκα χρόνια αργότερα, ο A. Huber ιδρύει επίσης ένα ανάλογο ιατρείο.
Στο Βερολίνο για πρώτη φορά λειτούργησε ιατρείο Παιδικής και Εφηβικής Γυναικολογίας στο Oskar Ziethen Krankenhaus από τους Hoyme και Heinz, ενώ τα τελευταία χρόνια ιδρύθηκαν ανάλογα ιατρεία σχεδόν σε όλα τα Ευρωπαϊκά κράτη, αλλά και σε πολλές πόλεις κάθε κράτους, όπως την Grenoble, το Bordeaux, τις Βρυξέλλες, τη Φλωρεντία (V. Bruni), τη Βιέννη, το Graz (G. Tscherne), το Μόναχο κ.α.
Στην Ελβετία το πρώτο ιατρείο Παιδικής και Εφηβικής Γυναικολογίας ιδρύθηκε το 1969 στην Πανεπιστημιακή Παιδιατρική Κλινική της Λωζάνης. Παράλληλα άλλα τέτοια ιατρεία λειτούργησαν στη Ζυρίχη και τη Βασιλεία. Στην Ελβετία επίσης ανάλογο ιατρείο λειτούργησε υπό την διεύθυνση της ιατρού Irmi Rey- Stocker και έπειτα από την F. Navratil.
Στο Τurku της Φινλανδίας την όλη κίνηση της Παιδικής και Εφηβικής Γυναικολογίας διεύθυνε ο τέως Πρόεδρος της Διεθνούς Εταιρείας Παιδικής και Εφηβικής Γυβαικολογίας “FIGIJ” αείμνηστος Καθηγητής L. Rauramo και μετά ο συνάδελφος D. Apter.
Στις ΗΠΑ πρώτος με την ειδικότητα της Παιδικής και Εφηβικής Γυναικολογίας ασχολήθηκε ο Καθηγητής John W. Huffman στο Σικάγο. Εκεί είχε οργανώσει πρότυπο ιατρείο γυναικολογικής εξέτασης μικρών κοριτσιών, με ειδικά κατασκευασμένα όργανα, όπως το κολποσκόπιο, που φέρει το όνομά του.
Λίγο αργότερα στο Millard Fillmore Hospital του Buffalo της Ν. Υόρκης και στο Children’s Hospital της ίδιας πόλης ο Καθηγητής Vincent Capraro ίδρυσε ανάλογα ιατρεία, τα οποία έγιναν γνωστά σε όλη τη Βόρειο Αμερική, αλλά και διεθνώς. Παράλληλα εκπαίδευσε αρκετούς Γυναικολόγους και Παιδιάτρους και χορηγούσε μέσω του Πανεπιστημίου Buffalo και Fellowship με τίτλο «Pediatric and Adolescent Gynecology and Corrective Gynecologic Surgery», την οποία απέκτησε και ο υπογράφων. Επιπλέον ο ίδιος Καθηγητής οργάνωνε κάθε χρόνο Σεμινάρια στο Buffalo, τα οποία με μεγάλο ενδιαφέρον παρακολουθούσαν ιατροί από όλη την Αμερική. Συνεργάτες του Καθηγητή Capraro ήταν η Καθηγήτρια της έδρας της Παιδιατρικής στο ομώνυμο Πανεπιστήμιο Margaret MacGilivray και ο Καθηγητής της Ουρολογίας. Το έργο του Capraro συνέχισε ο αείμνηστος Καθηγητής Marcos G. Gallego στα ίδια Νοσοκομεία.
Στην Ελλάδα το 1977 ιδρύθηκε η Ελληνική Εταιρεία Παιδικής και Νεανικής Γυναικολογίας από τον αείμνηστο Καθηγητή της Γυναικολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών Διονύσιο Κασκαρέλη και υποστηρίχθηκε από τούς Καθηγητές Διονύσιο Αραβαντινό και Στέλιο Μιχαλά. Η Εταιρεία αυτή είναι θυγατρική της ομώνυμης Διεθνούς International Federation of Pediatric and Adolescent Gynecology (FIGIJ).
Τον Μάρτιο του 1981 ιδρύθηκε στην Α’ Μαιευτική και Γυναικολογική Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών το πρώτο ιατρείο Παιδικής και Εφηβικής Γυναικολογίας, στο οποίο εξετάζονται κορίτσια από τη γέννησή τους μέχρι και την ήβη. Το ιατρείο αυτό πρωτολειτούργησε ο συγγραφέας του άρθρου αυτού, ο οποίος όπως αναφέρθηκε είχε την ευκαιρία να μετεκπαιδευθεί στην εξειδίκευση της Παιδικής και Εφηβικής Γυναικολογίας. Από την Α’ Μαιευτική και Γυναικολογική Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών μαζί με την Ελληνική Εταιρεία Παιδικής και Νεανικής Γυναικολογίας και το Millard Fillmore Hospital του Πανεπιστημίου της Ν. Υόρκης, οργανώθηκε και έγινε με επιτυχία το πρώτο Συμπόσιο Παιδικής και Εφηβικής Γυναικολογίας.Το συμπόσιο αυτό, που διήρκεσε 2 ημέρες, παρακολούθησαν 350 ιατροί διαφόρων ειδικοτήτων κυρίως Μαιευτήρες- Γυναικολόγοι, Παιδίατροι, Ενδοκρινολόγοι, Μικροβιολόγοι κ.λ.π.
Ανάλογα συμπόσια γίνονται κάθε χρόνο σε πολλά μέρη του κόσμου. Ο Καθηγητής A. Altcheck του Πανεπιστημίου της Ν. Υόρκης οργάνωνε παλαιότερα μετεκπαιδευτικά σεμινάρια στην Παιδική και Εφηβική Γυναικολογία κάθε χρόνο στο Mount Sinai Hospital στη Ν. Υόρκη.
Το 1981 έγιναν δύο εκδηλώσεις της FIGIJ α) το Ευρωπαϊκό Συμπόσιο Παιδικής και Εφηβικής Γυναικολογίας στο Μόναχο της Γερμανίας και β) το VI Παγκόσμιο Συμπόσιο Παιδικής και Εφηβικής Γυναικολογίας στο Punta l’Este της Ουρουγουάης.
Στην Αθήνα η Ελληνική Μαιευτική και Γυναικολογική Εταιρεία συμπεριλαμβάνει στα Συνέδριά της και θέματα που αφορούν τα Γυναικολογικά και Μαιευτικά προβλήματα της νεαρής ηλικίας.
Η FIGIJ τέλος έχει οργανώσει Fellowship με τίτλο «IFEPAG», η οποία χορηγείται κατόπιν εξετάσεων σε ιατρούς που έχουν ειδικευθεί στο αντικείμενο της Παιδικής και Εφηβικής Γυναικολογίας. Πληροφορίες αναφέρονται στο διαδίκτυο στην διεύθυνση…figij.org
Τα συνέδρια και σεμινάρια της Ελληνικής Εταιρείας Παιδικής και Νεανικής Γυναικολογίας και της FIGIJ, καθώς και άλλων ομωνύμων Εταιρειών συνεχίζονται διεθνώς, καθώς επίσης και η εξειδίκευση σε πολλά μέρη του κόσμου από αντίστοιχα Τμήματα και Ιατρεία Παιδικής και Εφηβικής Γυναικολογίας.
Στην χώρα επίσης λειτουργούν ήδη Ιατρεία Παιδικής και Νεανικής Γυναικολογίας σε Δημόσια Νοσοκομεία και Ιδιωτικές Κλινικές.
Σκοπός μας είναι η ελάττωση της υπογονιμότητας στην Ελλάδα με την πρόληψη και αντιμετώπιση γυναικολογικών προβλημάτων απο την εμβρυική ζωή μέχρι και τη ήβη και τα υγιή παιδιά του σήμερα στην Ελλάδα τού αύριο.
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Γ Κρεατσάς FACS FACOG FRCOG
Πρώην Αντιπρύτανης ΕΚΠΑ
Ομ Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών
Πριν είκοσι περίπου χρόνια στις ΗΠΑ είχα την ευκαιρία να γνωρίσω ένα καινούργιο γνωστικό αντικείμενο της Μαιευτικής και Γυναικολογίας, της Παιδικής και Εφηβικής Γυναικολογία. Πίστευα και συνεχίζω να πιστεύω ότι η πρόληψη των παθήσεων του αναπαραγωγικού συστήματος της γυναίκας αρχίζει από την παιδική ηλικία, αν όχι από τη νεογνική και εμβρυϊκή. Πράγματι, παθήσεις όπως ο βλεννόκολπος, ο ερμαφροδιτισμός, η συγγενής υπερπλασία των επινεφριδίων, πρέπει να αναγνωρίζονται με τη γέννηση. Αυτό οδηγεί αυτόματα στο συμπέρασμα ότι ο Γυναικολόγος, η Μαία και ο Νεογνολόγος πρέπει να αφιερώνουν χρόνο και με τη δέουσα προσοχή να εξετάζουν τα έξω γεννητικά όργανα του νεογνού στην αίθουσα τοκετών.
Στις ΗΠΑ άρχισα να γράφω την πρώτη έκδοση του βιβλίου Νεογνική, Παιδική και Εφηβική Γυναικολογία, το οποίο ολοκλήρωσα ένα χρόνο αργότερα. Στο επιστημονικό χώρο μεσολάβησαν πολλά γεγονότα γνώρισα τους Καθηγητές V. Capraro και M. Gallego, την Irini Rey- Stocker και απ’αυτούς συνδεθήκαμε με την International Federation of Pediatric and Adolescent Gynecology. Την ίδια εποχή στο Chicago των ΗΠΑ γνώρισα για πρώτη φορά τους Καθηγητές J. Huffman και Sir John Dewhurst και λίγο αργότερα στην Washington DC τον Καθηγητή Paul McDonough. Αναφέρω ενδεικτικά τα ονόματα αυτά, γιατί απ’ αυτούς άντλησα έναν ενθουσιασμό να συνεχίσω να ασχολούμαι με την Παιδική και Εφηβική Γυναικολογία.
Επιστρέφοντας από τις ΗΠΑ στην Αγγλία και μετά και πάλι πίσω στην Ελλάδα, ο αείμνηστος Καθηγητής Δ. Κασκαρέλης αντελήφθη τον ενθουσιασμό μου για την υποειδικότητα αυτή και έχοντας ήδη λάβει επιστολή από τον ιδρυτή της FIGIJ R. Contamin, με ενθάρρυνε να συνεχίσω το έργο αυτό. Στην αρχή εξετάζαμε μια περίπου ασθενή την εβδομάδα έως ότου το τμήμα Παιδικής και Εφηβικής Γυναικολογίας του Μαιευτηρίου “Αλεξάνδρα” έγινε γνωστό σ’όλη την Ελλάδα και διεθνώς και εξετάζοντο περί τις 30 νεαρές ασθενείς ημερησίως και στην συνέχεια στο Αρεταίειο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο.
Γνώρισα συναδέλφους σχεδόν σε όλο τον κόσμο, όπως η Καθηγήτρια V. Bruni από την Ιταλία κ.ά. Παράλληλα ιδρύσαμε την Εταιρεία Παιδικής και Εφηβικής Γυναικολογίας και με την ενθάρρυνση και άλλων παλαιότερων συναδέλφων, όπως τους αείμνηστους Καθηγητές Δ. Κασκαρέλη, Δ. Αραβαντινό και Σ. Μιχαλά, λειτουργήσαμε τα Τμήματα του Μαιευτηρίου «Αλεξάνδρα» και “Αρεταιείου”και τα κάναμε γνωστά σε Ευρώπη και Αμερική. Επιστέγασμα της επικοινωνίας αυτής με τον διεθνή χώρο ήταν η εκλογή μου ως Γεν. Γραμματέα της FIGIJ το 1996 και ως Προέδρου της Διεθνούς αυτής Ομοσπονδίας με επανεκλογή μου το 1999 και μέχρι το 2001.
Είμαι ευτυχής πού με την εκλογή μου ως Καθηγητού και τη μετακίνησή μου στο Αρεταίειο Νοσοκομείο ίδρυσα με τον συνεργάτη μου κ. Ε. Δεληγεώρογλου και δεύτερο τμήμα Παιδικής και Εφηβικής Γυναικολογίας, καθώς επίσης ότι ιδρύθηκαν και άλλα ομώνυμα Τμήματα σε κλινικές σε όλη την Ελλάδα. Λυπάμαι που δεν είναι πλέον μαζί μας εκλεκτοί συνάδελφοι όπως ο Ε, Χασάν, Ε. Καρδαμάκης κ.ά, που βοήθησααν συμαντικά τις προσπάθειές μας αυτές.
Οι συγκινήσεις που προσφέρει η υποειδικότητα αυτή είναι πολλές, γιατί ο ιατρός που ασχολείται με το αντικείμενο αυτό αποκτά εμπειρία σε παθήσεις που χρειάζονται Διορθωτική Χειρουργική, σε παθήσεις που σχετίζονται με τη γενετική και την Ενδοκρινολογία, αλλά και σε άλλες κοινωνικού χαρακτήρα που συνδέονται με τη ψυχική σφαίρα του παιδιού.
Ο νέος ιατρός πρέπει μεταξύ των άλλων να γνωρίζει όλες τις παθήσεις του αναπαραγωγικού συστήματος που αφορούν το νέο κορίτσι.
Ευχαριστώ λοιπόν όλους τους πρώην Καθηγητές και συνεργάτες μας που συνέβαλαν όλα αυτά τα χρόνια στην πρόληψη και αντιμετώπιση των Μαιευτικών και Γυναικολογικών παθήσεων στην παιδική και εφηβική ηλικία, τους συγγραφείς των κεφαλαίων που δέχθηκαν και παραθέτουν την εμπειρία τους στα βιβλία μας, το νέο Διοικητικό Συμβούλιο με Πρόεδρο τον συνάδελφο Καθηγητή κ Ν. Βλάχο εύχομαι καλή συνέχεια για “τα παιδιά του σήμερα στην Ελλάδα του αύριο”.